Büyük Oyunlar: İvanov, Orman Cini, Vanya Dayı, Martı, Üç Kızkardeş, Vişne Bahçesi (1887-1900)

Anton Pavloviç Çehov’un altı büyük oyununu (İvanov, Orman Cini, Vanya Dayı, Martı, Üç Kızkardeş, Vişne Bahçesi) sırasıyla tek bir ciltte barındıran “Büyük Oyunlar”, büyük ustanın oyun yazarlığındaki becerisini görmek için tek kelimeyle harika bir toplama. Oyunlarında genellikle taşra yaşamının yok ettiği aydınları konu alan Çehov’un eleştiri odağında ise daima yaşanılan hayat, toplumsal çevren ve taşra yaşamı bulunuyor. Okudukça hayran kaldığınız toplama eserin tek problemi ise usta yazarın oyunlarındaki temaların genellikle aynı olması. Kısaca bir süre sonra temasından karakterlerine kadar birbirleriyle aynı olan oyunları okuyorsunuz. Örnek olarak “Vanya Dayı” oyununun “Orman Cini” oyunun sadeleştirilmiş ve geliştirilmiş versiyonu olmasını verebilirim. Tabii Çehov olgunlaştıkça oyunları da olgunlaşıyor, bu yüzden eseri okurken bir yandan Çehov’un olgunlaşma sürecine tanıklık etmek gerçekten güzel. Buna rağmen bazı tiratların biraz yapay kaldığı gözden kaçmıyor. Bunun da en büyük nedeni çeviriden kaynaklanıyor olabilir. Öte yandan, oyunlarında adalet, vicdan, saygı ve hoşgörü gibi kavramları işleyen usta yazarın bu eserinin Nuri Bilge Ceylan filmlerini daha iyi anlayabilmek için birebir olduğunun altını çizmek isterim. Hatta Ceylan’ın Altın Palmiye ödüllü “Kış Uykusu” filminin en büyük esin kaynakları “Vanya Dayı”, “Üç Kızkardeş” ve “Vişne Bahçesi” olduğu açık bir şekilde görüldüğünü belirtmekte fayda var.