2011 yılı En İyi Yabancı Film Oscar’ı dahil olmak üzere bir çok ülkede en iyi film dalında ödül alan İran yapımı “Jodaeiye Nader az Simin” ingilizce çevirisi ile “A Separation / Bir Ayrılık” bizce yılın tartışmasız en iyi filmi.
Filmin konusu aslında kağıt üzerinde çok basit gibi görünüyor. Filmin bu basit konuyu ne kadar derin ve çok katmanlı bir şekilde ele aldığı benzer bir konuyu işleyen En İyi Film Oscar’ı dahil olmak üzere 5 dalda Oscar alan “Kramer vs. Kramer / Kramer Kramer’e Karşı” (1979) filmiyle kıyaslandığında açık bir şekilde ortaya çıkıyor. “Kramer vs. Kramer” sadece boşanmanın boşanan bireyler üzerindeki etkisini gösterirken, “A Separation” daha evrensel ve ahlaki meseleleri de ele alarak sadece bir çiftin ayrılığını değil aynı zamanda sınıf, cinsiyet, doğru ile yanlış ayrılığını da anlatarak hikayeyi bütünlüyor.
Nader ve Simin orta gelirli bir ailedir. Simin’in evden gidişi nedeniyle Nader alzheimer hastası olan babasına bakmasına yardım edecek birini aramaktadır. Belli bir arayıştan sonra ise gelir seviyesi oldukça düşük, paraya muhtaç ve dinine de aşırı derecede bağlı olan bir bakıcı (Razieh) bulur. Üstelik Razieh küçük bir kız çocuğuna sahip olmasının yanında hamiledir. Razieh işe başlamasına rağmen korkusundan dolayı kocasına söyleyememektedir. Bir gün Nader evde Razieh için hazırladığı paranın yerinde olmadığını görür ve Razieh’i parayı çaldığına dair suçlayarak evden kovar. Razieh o gün içerisinde tesadüfen çocuğunu düşürür ve sorumlusu olarak Nader’i gösterir. Ve bu olaylar zinciri olmadık yere büyüyerek neyin doğru neyin yanlış olduğunun anlaşılamadığı bir duruma dönüşür.
Filmin ele aldığı en büyük meselelerinden biri sınıf ayrılığı. Film bu ayrılığı özellikle bazı sahnelerle tam anlamıyla gösteriyor. En önemli sahnelerden biri Nader’in Razieh için ayırdığı parayı koyduğu yerde bulamaması sonucunda kendi aile bireylerinden birinin alabileceğini düşünmeden Razieh’e iftira atması ve onu evden kovması. Ayrıca Razieh’in kocası Hodjat’ın karakolda kendilerini savunurken 10 yıl araba tamirciliği yaptıktan sonra haksız yere kovulması ve ona “becerebilirsen git hakkına al” demeleri durumu özetler nitelikte.
Filmde değilinilen bir diğer sorun ise günümüzde çoğu ülkede devam eden kadın erkek eşitsizliği. Razieh’in kocasından korktuğu için çalıştığını söyleyemesi veya yine korktuğundan çocuğunu düşürmesinin asıl sebebini söyleyemeyip dinine aşırı derece bağlı olmasına rağmen yalan söylemesi bunun en güzel örneklerinden. Bunun yanında film boşanmanın sadece eşler üzerindeki etkisini değil aynı zamanda çocuk üzerindeki etkisini de anlatıyor. Ve eşlerin ayrılırken çocuklarının psikolojisini düşünmeden aslında ne kadar bencilce bir karar verdiklerini gösteriyor.
Filmin bu kadar iyi olmasındaki bir diğer etken ise görüntü yönetimi ve kurgusu. Özellikle tartışma anlarında dinamik kameranın ustalıkla kullanımı filmin tansiyonunu o kadar arttırıyor ki bu sahnelerin aksiyon sahnelerinden bir farkı kalmıyor. Ayrıca kurgunun özellikle Amerikan sinemasından alışkın olduğumuz hızlı kurgunun (fast cutting) kullanılması da tansiyonu hiç düşürmüyor. Olayların film boyunca açık bir şekilde seyirciye gösterilmemesinin uyandırdığı merak seyirciyi filme bağlıyor.
Özetlemek gerekirse “A Separation” sadece İran değil aynı zamanda dünya sinemasının en önemli örneklerinden biri. Bir çiftin ayrılığı üzerinden anlattığı ve adeta bir dantel gibi özenle işlediği evrensel nitelikteki senaryosu ile uzun yıllar hatırlanacak gibi görünüyor.
Oscar Ödülleri
- En İyi Yabancı Film: İran – Asghar Farhadi
Oscar Adaylıkları
- En İyi Orjinal Senaryo: Asghar Farhadi
Yönetmen: Asghar Farhadi
Senaryo: Asghar Farhadi
Oyuncular: Peyman Moadi, Leila Hatami, Sareh Bayat
Orijinal Müzik: Sattar Oraki
Süre: 123 dk.
Ülke: İran
Yorumlar