Bilimler ve Sanatlar Üzerine Söylev / Discourse on the Sciences and Arts / Discours sur les Sciences et les Arts (1750)

Jean-Jacques Rousseau’yu dünyaya tanıtan eser olma özelliği taşıyan “Bilimler ve Sanatlar Üzerine Söylev / Discourse on the Sciences and Arts / Discours sur les Sciences et les Arts”, Rousseau’nun Dijon Akademisi’nin ortaya attığı yarışma sorusuna cevaben yazılmış, Rousseau’nun sonraları “Toplum Sözleşmesi”nde toplum olarak güncelleyeceği bilimler ve sanatların insanlığı nasıl bozduğuna dair oldukça düşündürücü bir felsefi eser örneği. Her ne kadar Platon’nun “Devlet”ini hatırlatan Rousseau’nun söyledikleri başta aşırı hissedilse de aslında üzerinde biraz düşünülünce ünlü filozofun demek istediklerini daha iyi anlıyorsunuz. İnsan doğasının bilim ve sanatın ortaya çıkmasıyla bozulduğunu belirtirken, insanların ortaya çıkardıkları şeyler sonucunda gelişen rekabet, kıskançlık, hırs, kin ve nefret gibi kavramlar üzerinde duruyor. Hobbes’dan farklı olarak insan doğasının kötü olmadığını sonradan bozulduğunu belirten Rousseau’nun aslında eleştiri odağında eğitim sistemi bulunuyor. Daha şimdiden yıllar sonra kaleme alacağı “Emile”in temellerini atan Fransız yazarın bir diğer eleştirdiği konu da “lüks” ve “haksız kazanç”. Olgunlanmamış olmasına rağmen vermek istediğiyle oldukça değerli bir felsefi eser olduğunu düşündüğüm “Bilimler ve Sanatlar Üzerine Söylev”, yazarı daha iyi anlamak için kesinlikle okunmayı hak ediyor.