Tarihi olaylardan ve Howard Fast’ın romanından esinlenilen “Spartacus / Spartaküs”, Kirk Douglas’ın “Ben-Hur”un (1959) başrolünü Charlton Heston’a kaptırmasından sonra filmin hem idareci yapımcılığını hem de başrolünü üstlenerek, Douglas’ın kendi egosunu tatmin ettiği bir film olarak karşımıza çıkıyor. Üstüne üstlük yönetmenlik koltuğunda Stanley Kubrick oturmasına rağmen…
Filmin tek problemi ne yazık ki Kirk Douglas. Douglas karakteri fiziki anlamda yansıtabilmesine rağmen, duygusal anlamda bekleneni veremiyor ve kendini film boyunca “durmadan” ön plana çıkarıyor. Tarihi olaylardan esinlenilmesine rağmen Douglas’ın karakterini yeterince iyi yansıtamaması filmi inandıcılıktan uzaklaştırırken, duygusal anlamda da etkileyici yapamıyor. Tüm bunlar yetmiyormuş gibi film de Spartaküs ile Varinia arasında fazlasıyla yavan bir aşk hikayesine imza atıyor. Öte yandan yakın zaman Roma filmlerinden biri olan “Gladiator / Gladyatör” (2000), fantezi bir hikayeyi anlatırken seyircide gerçekmiş hissi bırakıyor, Russell Crowe ise Oscar’lı Maximus performansıyla büyülüyordu.
Douglas’ın çekimler sırasında kendi isteği doğrultusunda filme yön vermesi de hırsının başka bir dışavurumu olduğunu söyleyebiliriz. Filmin yönetmenliğini Anthony Mann’a veren Douglas, çekimlerin ilk haftasından sonra Mann’i kovup; yönetmenlik koltuğunu Stanley Kubrick’e teslim etmiş. İşin garip tarafı ise Mann’in daha sonra Charlton Heston’ın başrolde oynadığı, sinema tarihinin -unutulmuş- en iyi epik filmlerinden biri olan “El Cid”e (1961) imza atmış olması.
Filmin teknik açıdan neredeyse hiç bir eksiği bulunmuyor. Sanat yönetiminin en ince ayrıntısına kadar işlendiği filmde kostüm tasarımı da bir o kadar başarılı. Göz kamaştırıcı görüntü yönetiminin yanında 8,000 figüranın kullanıldığı savaş sahneleri ise harikulade. Özellikle bu tür savaş sahneleri için günümüzde bilgisayar kullanıldığı düşünürsek… Filmin teknik açıdan tek eksiği ise Kubrick’in doğal ortamda rahatlıkla çekebileceği bazı sahneleri sette çekmeyi tercih etmiş olması. Bazı sahnelerde arka planın oldukça sahte durduğu filmde özellikle orman sahnelerinde fon kullanıldığı net bir şekilde farkediliyor. Böyle yüksek bütçeli bir filmde böyle bir detayı gözden kaçırmaları ise zamanının epik filmleriyle (Ben-Hur, El Cid) karşılaştırıldığında gerçekten saşırtıyor.
Genel olarak oyuncuların başarılı performanslar sergilediği filmde en iyi performansı ise gladyatör okulunun sahibi Lentulus Batiatus rolüyle Peter Ustinov verior. “Spartaküs”le En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Oscar’ını alan Ustinov, doğal performansıyla filmi apayrı bir yere taşıyor. Bunun yanında Tony Curtis’de Antoninus performansıyla göz dolduruyor.
Özetlemek gerekirse; Kirk Douglas’ın film boyunca kendini öne plana çıkardığı “Spartacus / Spartaküs”, epik savaş sahneleri ve detaylı sanat yönetimine rağmen “Lawrence of Arabia / Arabistanlı Lawrence” (1967) ve “Ben-Hur” gibi epik klasikler mertebesinde değil. Kubrick’e rağmen beklenileni veremeyen filmde en ince ayrıntısına kadar işlenen teknik detaylar ve epik sahneler ise gerçekten etkileyici.
Oscar Ödülleri
- En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu: Peter Ustinov
- En İyi Görüntü Yönetimi
- En İyi Sanat Yönetimi
- En İyi Kostüm Tasarımı
Oscar Adaylıkları
- En İyi Kurgu
- En İyi Orijinal Müzik
Yönetmen: Stanley Kubrick
Senaryo: Dalton Trumbo, Peter Ustinov
Oyuncular: Kirk Douglas, Laurence Olivier, Jean Simmons, Tony Curtis, Peter Ustinov
Orijinal Müzik: Alex North
Süre: 184 dk.
Ülke: ABD
NOT: B
Yorumlar