Hollywood’da an itibariyle önüne geçilemeyen bir yönetmen düşünün deseler aklıma gelen ilk isim kesinlikle David O. Russell olurdu. 2010 yılındaki harikulade filmi “The Fighter / Dövüşçü” ile dikkatleri üzerine çeken Russell’ın zirveye çıkışı ise geçen seneki gelmiş geçmiş en iyi romantik komedi filmlerinden biri olduğunu düşündüğüm “Silver Linings Playbook / Umut Işığım”la gerçekleşti. Film, yönetmen ve 4 oyuncu adaylığı çıkartmasının yanında en iyi kadın oyuncu dalında ödül alan film, benim 2012 listemin de ilk 10 filmi arasındaydı. Açıkçası Oscar adayı yönetmen bu sene de yine harikulade bir işe imza attığını düşünüyorum.
“Umut Işığım” kadar olmasa da en az onun kalibresinde bir film olan David O. Russell’ın yeni filmi “American Hustle / Düzenbaz”, sürükleyici kurgusu ve Russell’ın su gibi akan senaryosuyla yılın en iyi filmlerinden biri. Bir önceki filmlerinde olduğu gibi muhteşem oyuncu performanslarıyla öne çıkan filmde kadrodaki herkes resmen birbirinden iyi; fakat mutlaka bir oyuncu ismi vermek gerekirse ben Christian Bale ve Amy Adams’ı öne çıkarırdım. 1978 yılında yaşanmış gerçek bir olaydan esinlenilen filmdeki prodüksiyon ve kostüm tasarımının dönem filmi olması sebebiyle fazlasıyla başarılı olduğunu belirtmek gerek. Bu arada, Oscar’larda aynı “Umut Işığım” gibi 4 dalda oyunculuk adaylığı çıkararan filmin toplamda 10 dalda Oscar adaylığı bulunmakta.
Camcılık ve çamaşırhane işletmesinin yanında insanları dolandırarak para kazanan Irving Rosenfeld (Christian Bale), partide tanışıp aşık olduğu güzeller güzeli “İngiliz” Sydney Prosser’le (Amy Adams) beraber işlerini iyice büyütür; fakat bu durum FBI ajanı Richie DiMaso (Bradley Cooper) yüzünden fazla uzun sürmez. Rosenfeld ve Prosser’ın bu durumdan kurtulmasının artık tek yolu vardır; o da ikisinin DiMaso’nun altında çalışarak birkaç rüşvet alan politikacıyı haklamaktır. Ama DiMaso’nun yükselme hırsı yüzünden işler daha tehlikeli bir hal almaya başlar; çünkü DiMaso hedefini politikacılardan mafyaya çevirmiştir. Bu da zaten sevgilisi Sydney, karısı Rosalyn (Jennifer Lawrence) ve FBI ajanı DiMaso arasında kalan Rosenfeld’i daha da berbat bir durumun içine sokar. Rosenfeld için artık tek bir seçenek kalmıştır; o da üstün dolandırıcılık yeteneklerinin de daha fazlasını başarmak.
David O. Russell’ın aynı “Umut Işığım”da olduğu gibi itinayle kaleme aldığı “Düzenbaz”ı yalnızca bir suç filmi olarak tanımlamak doğru olmaz. Daha Rosenfeld’in olmayan saçlarını itinayla düzeltmeye çalıştığı sahneden başlayarak karakterler hakkında anahtar detayları seyirciye sunan Russell, hikayeyi aynı önceki iki filminde olduğu gibi karakter odaklı anlatıyor. Yani karşımızda yine bir karakter dramı bulunmakta. Russell, birbirinden farklı dört hatta beş karakteri o kadar güzel bir şekilde seyirciye aktarıyor ki, bir yerden sonra karakterler hakkında kafanızda hiçbir soru işareti kalmıyor adeta. Filmin mizah oranı yüksek enerjik yapısının da etkisiyle hızından bir an bile ödün vermeyen filmde karakterlere ayrılan sahne süresi de bir o kadar takdir edilesi. Kısaca her şeyin yerli yerinde olduğunu söyleyebilirim. Bu arada, yazdıklarımdan da anlaşılacağı gibi filmin kurgusu yılın en başarılılarından biri. Son dakikasına kadar bir an bile gözünüzü ayıramıyorsunuz resmen. Tabii filmde kullanılan vidyo kayıtlarının filmle olan uyumlu senkronunu da unutmamak lazım. Russell bunu bir de “Dövüşçü”de yapmıştı. Orada da zaten en az bunun kadar başarılı bir işe imza atmıştı.
David O. Russell’ın son üç filmindeki en sevdiğim bir diğer özellik ise filmlerdeki gerçekçi ABD tasviri. Kamerasını orta ve işçi sınıfına çeken ünlü yönetmenin ABD’de yaşayan insanların yaşam şartlarını olabildiğince gerçekçi yansıtan Russell’ın üçleme olarak gördüğüm (şimdilik) ilk filmi “Dövüşçü” Massachusetts eyaletinde Boston’ın kuzeyinde kalan Lowell adlı bir şehirde geçiyordu. Bir sonraki filmi “Umut Işığım” da Pennysylvania eyaletindeki bir küçük kasabada. Bu filmde de durum farklı değil. New York ve New Jersey’de yaşayan orta ve işçi sınıfının hayata tutunma çabasını trajikomik bir şekilde ele alan Russell, yukarıda bahsettiğim karakter odaklı anlatımıyla seyirciyi karakterlerin evlerinin içine kadar sokuyor. Normal hayatında çamaşırhane işleten Irving’ten küçücük bir evde yaşan DiMaso’ya kadar herkesin kendi çapında hayata tutunmaya çalıştığı filmin ana teması da zaten insanların hayatta kalabilmek için birbirinden farklı kişiliklere bürünmesi üzerine kurulu. Hatta diğerlerine nazaran biraz daha rahat bir hayata sahip olan Belediye Başkanı Carmine Polito (Jeremy Renner) da sistemden nasibini alanlar arasında. Bu sırada açgözlülük ve sadakata dair de bir takım şeylere dokunan filmdeki aşk teması da bir o kadar hoş. Özellikle Irving ve Sydney’in arasında geçen asılı çamaşırlar arasındaki romantik sahneyi ve Irving’in aynı yere tek başına tekrardan girerek hüzünlü bir şekilde hissetmeye çalıştığı sekansı fazlasıyla etkili buldum.
Filmin bu kadar başarılı ve eğlenceli olmasını sağlayan en önemli unsurun oyuncu kadrosu olduğunu belirtmiştim. Christian Bale’in “Dövüşçü”den sonraki en iyi performansını sergilediğini düşündüğüm filmde Bale, metod oyunculuğunun meyvelerini yine seyirciye sunuyor. Mimiklerinden hareketlerine kadar sahneye her çıkışında kendini izlettiren Oscar ödüllü oyuncu benim içinde yılın en iyi 3 erkek oyuncu performanslarından biri oldu açıkçası. Çok sükür ki Oscar’a aday olacağına dair öngörüm de boşa çıkmadı. Bu arada güzelliği ve muazzam göğüs dekoltesiyle büyüleyen Amy Adams’a da hayran kalmamak elde değil. Yılın en iyi kadın oyuncu performanslarından birini sergilediğine inandığım Adams, bu sene Oscar alsın çok isterdim. Keşke adaylar arasında Cate Blanchett olmasaydı. Öte yandan, Bradley Cooper aynı “Umut Işığım”da olduğu gibi yine dinamik bir oyunculuk sergileyerek filme enerji katarken, Jennifer Lawrence da güçlü performansıyla kariyerinde daha üst bir noktaya çıkıyor. Jeremy Renner ve beklenmedik cameosuyla ortaya çıkan efsanevi aktör (sürprizi kaçmaması için belirtmiyorum) de bir o kadar başarılı.
David O. Russell’ın en beğendiğim özelliklerinden (imza niteliğinde) biri de filmlerinde müziği en iyi şekilde kullanan yönetmenlerden biri olması. Önceki filmlerinde olduğu gibi yine nokta atışı yaptığı parçalarla filmi destekleyen Russell, bu konudaki yeteneğini bir kere daha ortaya koyuyor. Özellikle tüm karakterlerin birbirleriyle karşılatığı sahnedeki Elton John’un “Goodbye Yellow Brick Road” parçasının kullanımına tek kelimeyle bayıldım. Filmin sanat yönetimi ve kostüm tasarımındaki başarısını şu cümleyle açıklamak istiyorum: Açıkçası filmi izlerken 70’lerde yaşamaya özendim.
Özetlemek gerekirse; David O. Russell’ın senaristlik alanındaki yaratıcılığına bir kere daha tanıklık ettiğimiz “American Hustle / Düzenbaz” enerjik ve sürükleyici yapısıyla tekrar izlemeyi hak eden yılın en iyi yapımlarından biri. Başta Christian Bale ve Amy Adams olmak üzere kadrodaki her oyuncunun harikulade performanslar sergilediği filmdeki ABD tasviri ise Russell’ın önceki filmlerinde olduğu gibi olabildiğince gerçekçi. Ben izlerken inanılmaz keyif aldım, umarım siz de beklentilerinizi alırsınız.
Oscar Adaylıkları
- En İyi Film
- En İyi Yönetmen: David O. Russell
- En İyi Erkek Oyuncu: Christian Bale
- En İyi Kadın Oyuncu: Amy Adams
- En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu: Bradley Cooper
- En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu: Jennifer Lawrence
- En İyi Orijinal Senaryo: Eric Singer, David O. Russell
- En İyi Kostüm Tasarımı
- En İyi Prodüksiyon Tasarımı
- En İyi Kurgu
Yönetmen: David O. Russell
Senaryo: Eric Singer, David O. Russell
Oyuncular: Christian Bale, Amy Adams, Bradley Cooper, Jennifer Lawrence, Jeremy Renner, Robert De Niro
Orijinal Müzik: Danny Elfman
Görüntü Yönetimi: Linus Sandgren
Kurgu: Alan Baumgarten, Jay Cassidy, Crispin Struthers
Süre: 138 dk.
Ülke: ABD
NOT: B+
Yorumlar