Tristram Shandy Beyefendi’nin Hayatı ve Görüşleri / The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman (1759)

Mizahi olay örgüsüyle Cervantes’in “Don Quijote”sini, cüretkar diliyle Rebelais’in “Gargantua” ve “Pantagruel” klasiklerini hatırlatan “Tristram Shandy Beyefendi’nin Hayatı ve Görüşleri / The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman”, romandan çok hayatın içinden bir diyalog adeta. Her şey ama hiçbir şey hakkında Laurence Sterne’ün olabildiğince özgün bir şekilde kaleme aldığı eser, bir türlü anlatmak istediği konuya girememesiyle ünlü. Hayatın kendisi gibi başlayış ve bitiş noktalarının kestirilemediği, planların gün içerisinde sayısızca değiştiği ve her zaman hedefini koyduğumuz ama çoğunlukla başarısız olduğumuz o ideal günün hayal kırıklığı sanki “Tristram Shandy”. Konuya bir türlü girmemesi sebebiyle okuyucuyu zorlayan bir yapıya sahip olan kitapta Shandy’nin hayatına yön veren amcası Toby, yardımcısı Trim, babası ve annesinin yaşadıkları konu alınıyor. Olabildiğince tuhaf olay örgüsüyle ince eleştiriler barındıran felsefi alt yapısıyla “Tristram Shandy”, alıştığımız “büyük hikaye” kavramını yıkarak edebiyata farklı bir soluk getirmeyi başarıyor. Okuyucuyu romana katan interaktif bölümleri başta olmak üzere Don Kişot ve Sancho Panza’yı hatırlatan amca Toby ve Trim’le eğlenceli sayfalar sunan Sterne, bir yandan da insan hayatının amacını ve sevgi temasını ele alıyor. Okuması kolay olmasa da özgün yapısıyla tekrardan okunmayı hak eden edebiyat severlerin mutlaka okuması gereken bir İngiliz edebiyatının yapı taşlarından.