Hükümdar / The Prince (1532)

Ulusal birliğini elde edememiş İtalya’yı kurtarmayı amaç edinmiş Niccolo Machiavelli’nin klasik eseri “Hükümdar / The Prince”, bir yandan iyi bir lider nasıl olunur onu tartışırken diğer yandan da ironik bir dille söz konusu politika oldu mu insanların hiçbir zaman iyi olamayacağının altını çizen edebiyat tarihin’n en ilginç ve en özgün eserlerinden biri. Machiavelli’nin Medici ailesine yazdığı kitabın özellikle ilk yarısında Sun Tzu’nun “Savaş Sanatı” başyapıtında olduğu gibi günümüzde bile hala yararlı olan birbirinden değerli lider özelliklerini okuyucuya sunuyor; fakat bunu yaparken etik olmayan özellikleri bizlerle paylaşması politika temelinde yatan korkunç gerçekleri de tüm çıplaklığıyla görmemize neden oluyor. Zaten işte bu noktada da oldukça ilginç bir hal alan kitap ironi dolu ikinci yarısıyla bambaşka bir değer kazanıyor. “Hükümdar” bir kerelik okunup rafa kaldırılacak bir kitap değil kesinlikle. Defalarca okunması gereken her okunduğunda barbarlık dolu insanlık tarihini daha iyi anlamamızı sağlayacak bir yapıt. Machiavelli, “insanların iyi olması için bir neden yoksa kötü olurlar” lafı da bunu açıklıyor bir bakıma. İnsanların bencil olduğunun altını çizen yazar hiçbir liderin tamamen iyi olmadığını, bu kişilerin bir yerlere gelebilmek ve insanları yönetebilmek için etik olmayan bir sürü şey yaptığını bizlere örneklerle sunuyor. Toparlamak gerekirse “Hükümdar” yoruma ve eleştiriye oldukça açık bir eser olmakla beraber belli açılardan bakıldığında başyapıt statüsünde görmemek elde değil.